Jak wyregulować tylną i przednią przerzutkę?

 

Jazda na rowerze to dobry sposób na wspólne spędzanie czasu z rodziną lub przyjaciółmi. Pozwala zapewnić sobie odpowiednią dawkę ruchu, aby zachować zdrowie i dobre samopoczucie. Jazda na rowerze to także pasja wielu osób, które samotnie wybierają się na dalekie trasy. Zanim jednak wsiądziesz na rower, musisz go odpowiednio przygotować. Poniżej przeczytasz, jak odpowiednio wyregulować tylną i przednią przerzutkę.

Dlaczego warto jeździć na rowerze?

Jazda na rowerze ma mnóstwo zalet, które sprawiają, że wiele osób decyduje się na przejażdżki w każdej wolnej chwili. Przede wszystkim jest to dobry sposób na spędzanie wolnego czasu, pozwala spotkać się ze znajomymi, pozwiedzać okolicę w swoim miejscu zamieszkania, czy odetchnąć świeżym powietrzem. Jazda na rowerze ma również pozytywny wpływ na zdrowie. Regularna aktywność fizyczna poprawia pracę mózgu i pozwala poczuć się lepiej. W efekcie pomaga zmierzyć się z różnymi, negatywnymi stanami, takimi jak smutek, lęki, czy apatia. Ruch, w tym jazda na rowerze, poprawia zdrowie psychiczne i pomaga odstresować się po ciężkim dniu. Ponadto aktywność fizyczna jest kluczowym elementem w kontroli masy ciała, pomaga spalić zbędne kilogramy i uzyskać ładną sylwetkę. Jazda na rowerze to również dobry sposób przemieszczania się po mieście, do pracy, szkoły lub na zakupy. W zależności od potrzeb możesz wybrać pojazd szosowy, miejski lub górski. Jeśli razem z rodziną lub znajomymi lubicie wymagający wysiłek połączony ze zwiedzaniem ładnych terenów, możecie wybrać rowery trekkingowe. Ranking tych pojazdów pomoże Ci wybrać odpowiedni model. Rowery składają się z wielu elementów, między innymi z przerzutek. O każdy układ w pojeździe trzeba odpowiednio dbać. Jedną z czynności, którą trzeba czasem wykonywać, szczególnie w rowerach szosowych i trekkingowych, jest regulowanie przerzutek. Jak to prawidłowo wykonać i jakie są poszczególne kroki podczas ustawiania zębatek i przerzutek, przeczytasz w dalej części artykułu.  

 

Budowa przerzutki i sposób działania

Przerzutki w rowerze to jedne z najważniejszych elementów pojazdu, które decydują o komforcie podczas jazdy. Stanowią one część układu napędowego i ich zadaniem jest właściwe dopasowanie obciążenia do prędkości. To przerzutki decydują na przykład o tym, czy pod górkę jedzie się łatwo i wygodnie, czy też sprawia to rowerzyście dużą trudność. Dzieli się je na zewnętrzne i wewnętrzne (montowane najczęściej w piaście). Inny podział to przerzutki przednie i tylne. Wersje zewnętrzne są chętniej wybierane przez rowerzystów ze względu na ich prostszą budowę, a tym samym łatwiejsze przeprowadzenie naprawy. Mają one także szerszy zakres przełożeń, co sprawia, że lepiej sprawdzają się w trudnym terenie. Dlatego przerzutki zewnętrzne są częściej wykorzystywane w rowerach szosowych i terenowych. Wariant wewnętrzny stosowany jest zwykle w pojazdach miejskich. 

Przerzutki tylne i przednie odpowiadają za zmianę przełożeń na zębatkach. Budowa każdej z nich nieznacznie się różni. Przerzutka tylna składa się przede wszystkim z korpusu, zwanego również pantografem oraz wodzika, inaczej wózka. Oprócz tego znajduje się w niej kółko dolne i górne, gniazdo pancerza, oraz śruby: Mocująca, regulująca oraz mocująca linkę. Korpus zawiera sprężynę, która umożliwia przesuwanie się wózka po zębatkach. Wodzik może występować w wielu rozmiarach, a jego długość, którą dopasowuje się do wielkości kasety, determinuje działanie całego układu napędowego w rowerze. Przerzutka przednia również składa się z wodzika, zwanego także wózkiem oraz z obejmy, która umożliwia zamocowanie sprzętu na ramie.

Regulacja przerzutek umożliwia szybką i płynną zmianę przełożeń, co przekłada się na komfort jazdy. Jak jednak poznać, że należy wykonać tę czynność w swoim rowerze? Jeśli łańcuch przeskakuje i spada, manetki zacinają się, a biegi nie zmieniają się, oznacza to, że należy wyregulować przerzutki.  

 

Dlaczego przerzutki nie działają?

Regulacja przerzutek w rowerze wymaga dokładnego sprawdzenia układu napędowego. Może się bowiem okazać, że nawet odpowiednie wyregulowanie nie rozwiąże problemu z trudno zmieniającymi się biegami, czy przeskakującym łańcuchem. Przyczyn nieprawidłowego działania przerzutek może być kilka. Przede wszystkim na pracę całego układu ma wpływ czystość linek i pancerzy. Można to sprawdzić poprzez naciśnięcie manetki przerzutki, ale bez zmiany biegu. Jeśli cały mechanizm działa płynnie, oznacza to, że linki są czyste. Innym powodem nieprawidłowej pracy przerzutek może być wygięty lub uszkodzony hak. Zwykle do uszkodzenia dochodzi po upadku lub wkręceniu jakiegoś przedmiotu między szprychy w kole. Wymiana haka zajmuje tylko kilka chwil i można dostać go w każdym sklepie z wyposażeniem rowerowym. Często jednak wystarczy delikatnie go wyprostować, aby przerzutki znów zaczęły płynnie działać. Warto sprawdzić także, czy łańcuch nie jest zużyty lub za bardzo rozciągnięty. Potrzebne będzie do tego specjalne urządzenie. Na jakość pracy przerzutek wpływa także manetka. Musi być ona odpowiednio dobrana i regularnie smarowana. Kiedy już sprawdzisz wszystkie elementy układu napędowego, możesz rozpocząć ustawienie przerzutek.  

 

Regulacja przedniej przerzutki

Istnieje kilka rodzajów przednich przerzutek — z klasyczną obejmą, E-Type oraz Direct-mount. Różnią się one sposobem mocowania. Regulowanie przedniej przerzutki zajmuje zwykle kilkanaście minut i wymaga wprawy. Dlatego, jeśli robisz to pierwszy raz, warto poprosić o pomoc kogoś, kto już to wykonywał. Przed przystąpieniem do pracy, warto przygotować sobie wszystkie niezbędne sprzęty, aby mieć je w zasięgu ręki, gdy będą potrzebne. Przede wszystkim przyda się śrubokręt, tak zwany krzyżak oraz klucz imbusowy rozmiar 5. Stojak do roweru znacznie ułatwi cały proces. Wiele osób zastanawia się, jak wyregulować przednią przerzutkę i od czego zacząć. W przypadku modeli z klasyczną obejmą, upewnij się najpierw, czy przerzutka znajduje się na dobrej wysokości. Powinna być ona umiejscowiona ok. 1 – 2 mm nad najwyższym punktem tarczy. Ponadto sprawdź, czy jest ustawiona do niej równolegle. Kiedy przerzutka będzie już na swoim miejscu, możesz rozpocząć jej regulowanie. Większość modeli ma dwie śrubki oznaczone literami L do ustawień niskich oraz H do wysokich. Regulacja przedniej przerzutki zaczyna się od odpowiedniego ustawienia roweru w taki sposób, aby tylne koło mogło się swobodnie obracać. Łańcuch powinien znaleźć się na środkowej zębatce kasety, a z przodu roweru łańcuch ustaw na najmniejszą tarczę. Następnie za pomocą śrubokręta odkręcaj śrubę oznaczoną literą L. Z jej pomocą ustaw przerzutkę w taki sposób, aby znalazła się na środku tarczy. Następnie naciągnij linkę i ponownie dokręć śrubę. Podczas wykonywania tej czynności manetka musi być ustawiona w pozycji 1, a łańcuch powinien być na najmniejszej tarczy. 

Kolejnym krokiem jest ustawienie przerzutki na największą tarczę oraz przesunięcie łańcucha na środek zębatki za pomocą śruby oznaczonej literą H. Aby zakończyć regulowanie przerzutek, zmieniaj biegi, kierując się od środkowych ustawień do najniższych. Gdy łańcuch znajdzie się poza małą tarczą, lekko dokręć śrubę. W ten sposób zostanie wyregulowane maksymalne wychylenie niskich przełożeń, trzeba jednak powtórzyć to przy wysokich przełożeniach. W tym przypadku regulacja przerzutki zaczyna się od ustawienia łańcucha na średniej tarczy i zmiany biegów ze środkowej na najniższą. Gdy znajdzie się on poza dużą tarczą, należy dokręcić śrubę z literą H. Cały proces może zająć nawet kilkadziesiąt minut i może wymagać powtarzania niektórych czynności.  

Regulacja tylnej przerzutki

Jak wyregulować tylną przerzutkę to kolejna kwestia, nad którą zastanawia się wiele osób. Przedstawiony poniżej sposób opisany jest na przykładzie modelu Shimano. Regulowanie rozpoczyna się od przerzucenia łańcucha za pomocą manetki na największą zębatkę z przodu i najmniejszą z tyłu. Kolejnym krokiem jest poluzowanie śruby odpowiedzialnej za mocowanie linki. Kółka przerzutki mają znaleźć się równolegle do najmniejszej zębatki. Gdy nie uda się ustawić ich w jednej linii, można lekko pokręcić śrubą oznaczoną literą H w prawo, gdy koła odchylają się w prawo, lub w lewo, gdy odchodzą na lewą stronę. Następnie przesuń przerzutkę w stronę koła, aż napotkasz opór. Regulacja tylnej przerzutki Shimano wymaga również ręcznego przełożenia łańcucha na największą zębatkę w kasecie. Tym razem trzeba kręcić śrubą oznaczoną literą L odwrotnie do kierunku ustawienia kółek — to znaczy, że jeśli odchylone są one w lewo, należy przekręcać śrubkę w prawo i odwrotnie. Następnie zakręć korbami i sprawdź, czy łańcuch wrócił na najmniejszą zębatkę. Jeśli tak, regulacja przerzutek Shimano kończy się na naciągnięciu linki i dokręceniu śruby zaciskowej. Może zdarzyć się jednak, że łańcuch zacznie hałasować. Należy wtedy pokręcić śrubą regulującą linkę i znaleźć odpowiednie ustawienie.

Po wyregulowaniu tylnej przerzutki ważnym krokiem jest także ustawienie jej odległości od kasety. Jest to ważne, ponieważ wpływa na płynne działanie całego układu napędowego. Aby umożliwić płynną zmianę biegów, przerzutka nie może być umiejscowiona za daleko od kasety. Do regulacji wysokości służy śrubka, która zazwyczaj nie jest opisana żadną literą. Zwykle znajduje się blisko śruby mocującej. Przerzutkę należy ustawić na najwyższą zębatkę z tyłu. Następnie kręcąc wspomnianą śrubą, przesuwać osprzęt w taki sposób, aby znalazł się on jak najbliżej kasety. Przerzutka nie powinna jednak stykać się z nią lub ocierać podczas jazdy.  

 

Regulacja przerzutek w piaście

W rowerach miejskich często spotyka się przerzutki wewnętrzne, umieszczone na piaście. One także czasem wymagają odpowiedniej regulacji. W przypadku wewnętrznej przerzutki jest to jednak łatwiejsze i szybsze niż w wariantach zewnętrznych. Pierwszym krokiem jest sprawdzenie karty gwarancyjnej lub dokumentu od producenta. Powinna znaleźć się tam informacja, na jakim biegu należy regulować przerzutki w piaście — zwykle jest to wykonywane na środkowych ustawieniach. Cały proces polega najczęściej na wyrównaniu wskaźników. W tym celu należy odkręcać śrubę baryłkową i z jej pomocą naciągnąć lub poluzować linkę. Kiedy wskaźniki przy manetce się pokryją, dokręć nakrętkę. W większości rowerów miejskich nie musisz jednak często martwić się, jak wyregulować przerzutki, ponieważ ukryty mechanizm jest mniej narażony na rozregulowanie.

 

Sprawdzenie przerzutek

Nie wystarczy jedynie dowiedzieć się jak ustawić przerzutki w rowerze, ale warto również sprawdzić je, aby mieć pewność, że wszystko działa prawidłowo. Jest to ważne, ponieważ pod ciężarem użytkownika, cały system napędowy może działać trochę inaczej niż podczas testów w garażu. Dlatego po skończonej pracy, zarówno w przypadku przerzutki tylnej, jak i przedniej, warto zabrać pojazd na krótką przejażdżkę. Podczas jazdy testowej sprawdź wszystkie ustawienia, upewnij się, że biegi zmieniane są płynnie, a łańcuch nie hałasuje.

Kiedy przerzutki nie da się wyregulować, czyli wymiana na nową

Może zdarzyć się, że spędzisz kilkadziesiąt minut na próbie wyregulowania przerzutki, a układ napędowy wciąż nie będzie działał prawidłowo. W takiej sytuacji warto wymienić osprzęt na nowy. Aby zmienić tylną przerzutkę, trzeba zdjąć łańcuch. Następnie należy odkręcić wszystkie nakrętki, które mocują linkę przerzutki. Klucz imbusowy w rozmiarze 5 umożliwi odkręcenie zepsutego osprzętu. Ważne jest, aby przed założeniem nowej przerzutki sprawdzić, czy hak jest prosty. Jeśli nie, można spróbować go wyprostować, a gdy będzie to niemożliwe, trzeba wymienić go na nowy. Następnym krokiem jest założenie przerzutki i przykręcenie do niej linki i ponowne założenie łańcucha. Nową przerzutkę również trzeba wyregulować, postępując tak, jak opisano powyżej.

 

Jak dbać o przerzutki w rowerze?

O przerzutki w rowerze, podobnie jak o inne jego elementy, trzeba odpowiednio dbać. Warto je regularnie czyścić i smarować, szczególnie jeśli masz pojazd do jazdy terenowej. Błoto, kurz i drobiny piasku łatwo dostają się między zębatki i mogą w ostateczności doprowadzić do uszkodzenia układu napędowego. Trzeba także często smarować linki i poszczególne elementy całego mechanizmu, aby zapewnić płynność działania. Warto zwrócić szczególną uwagę na czyszczenie kółeczek w przerzutce. To na nich zbiera się duża ilość brudu, który szybko twardnieje. Dlatego bardzo często trzeba go zeskrobywać przy użyciu śrubokręta. Aby lepiej rozpuścić zaschnięte zabrudzenia, użyj rozpuszczalnika. Aby linki płynnie działały, do pancerzy można wstrzyknąć niedużą ilość smaru. Warto także często sprawdzać, czy nigdzie nie powstały luzy oraz, czy poszczególne elementy się nie ścierają. Tylna część roweru jest narażona na uszkodzenia spowodowane uderzeniami, czy skrzywieniami kołą. Dlatego trzeba często sprawdzać stan haka, a nawet całej ramy. Jeśli jakiś element ulegnie przekrzywieniu, trzeba go wyprostować, a w ostateczności wymienić na nowy.