contact
contact

Znaczenie badań krwi u sportowców

Ostatnio aktualizowane: 17.02.25

 

Badania laboratoryjne oparte na analizie krwi potrafią przekazać wiele informacji o stanie organizmu, dlatego tak ważne jest, aby regularnie każdy z nas wykonywał podstawowe badania, które są tanie i szybkie w wykonaniu. Coraz więcej osób zdaje sobie sprawę z tego, że to najprostszy sposób zadbania o swoje zdrowie i zabiega o regularne wykonywanie morfologii, ale też korzysta z prostego badania jakie oferuje nam pulsoksymetr, który w bezinwazyjny sposób przekaże informacje o saturacji (poziomie nasycenia krwi tlenem) i zmierzy puls. Nie inaczej ma się sprawa, gdy nasz organizm pokonuje wysiłek treningowy, a nawet w takim wypadku analiza krwi jest konieczna do wykonania, bo to właśnie jej wynik przekaże szereg szczegółowych informacji o sportowcu.

 

Kiedy przeprowadzić badanie?

Pierwsze badanie należy wykonać przed rozpoczęciem treningów, pozwoli ono wykryć przeciwwskazania dotyczące ryzyka zachorowań na choroby sercowo-naczyniowe. Badanie też należy wykonać zawsze wtedy, gdy odczuwamy przemęczenie – wskaże ono czy treningi nie są zbyt obciążające, lub że stosujemy złą dietę. Ze względu na żywotność erytrocytów, wynoszącą w normalnych warunkach 128 dni, a przy uprawianiu sportów wytrzymałościowych, gdy może się skrócić nawet do 90 dni, zalecanym minimum są 3 badania rocznie. 

 

Jak analiza krwi wskazuje przetrenowanie?

• Leukocyty. To białe krwinki, czyli komórki spełniające funkcję obronną w organizmie. Gdy sportowiec jest w trakcie ciężkiego długotrwałego treningu i nie ma wystarczającej ilości czasu na regenerację, ilość leukocytów spada, tym samym też obrona organizmu przed wirusami i bakteriami słabnie. Odpowiedzią organizmu często jest pojawiające się owrzodzenie w jamie ustnej, gdy do tego dojdzie jest to sygnał o konieczności odpoczynku lub przejściu na bardzo lekki trening. 

• Hemoglobina. To substancja odpowiedzialna za rozprowadzenie tlenu do wszystkich zakątków ciała i jest to białko zajmujące niemal całą plazmę czerwonych krwinek. Hemoglobina zawiera żelazo, którego niedobór prowadzi do anemii, zmniejsza możliwości organizmu, również wydolność sercowo-naczyniowa maleje. Podczas treningu wartość hemoglobiny wzrasta tym samym poprawiając możliwości organizmu. Niska wartość hemoglobiny może też świadczyć o złej diecie, w takim wypadku należy zadbać o spożywanie produktów zawierających duże ilości żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego. Niska wartość hemoglobiny towarzyszy często palaczom ze względu na to, że dym papierosowy utrudnia przyswajanie witaminy C, a ta z kolei jest konieczna do przyswojenia żelaza. 

• Kwas moczowy. Podczas bardzo intensywnego treningu przeprowadzanego w sposób ciągły, bez odpowiedniej długości odpoczynku wzrasta we krwi poziom kwasu moczowego. Dzieje się tak też, gdy jest w nadmiarze spożywane białko. To częsty problem sportowców, którzy dozując koktajle proteinowe doprowadzają do przeciążenia nerek lub wątroby. 

• Glukoza. Sportowcy stosując dietę z wysoką zawartością węglowodanów glikemicznych i wykonując ćwiczenia sercowo-naczyniowe często przy prowadzeniu długoterminowych treningów mogą mieć niższe wartości glukozy we krwi. Jednak poziom glukozy obniża się także w przypadku wyczerpania w wątrobie rezerw glikogenu. Wzrost poziomu glukozy zwykle występuje przy siedzącym trybie życia i dietą bogatą w cukry. Często towarzyszą mu wysoki poziom cholesterolu i w efekcie pojawiająca się nadwaga. Kolejną konsekwencją jest zachorowanie na cukrzycę typu II.  

• Enzymy transaminaz GOT i GPT. W przypadku intensywnego treningu, na przykład uprawiania biegów maratońskich, wysokie wartości enzymów transaminaz GOT i GPT pojawiają się gdy w celu wykorzystania aminokwasów i pozyskania energii organizm degraduje masę mięśniową, bo sportowiec nie jest w stanie dietą zaspokoić potrzeb organizmu.  

• Trójglicerydy. Zwiększona wartość następuje po nadmiernym spożyciu węglowodanów. Jest to bowiem główny rodzaj tłuszczu, który jest wykorzystywany przez organizm jako paliwo energetyczne. Dlatego też wysokie wartości trójglicerydów występują przy nadmiernym spożyciu alkoholu i w przypadku nadwagi. 

• Cholesterol (LDL). Zwiększenie cholesterolu (LDL) następuje przy spożywaniu diety o dużej ilości tłuszczów nasyconych. 

• Magnez. Im mniejsze ilości magnezu, tym mniejszy wysiłek może ponieść sportowiec. Pierwiastek ten bierze udział w przesyłaniu nerwowych impulsów do mięśni, dlatego szczególnie potrzebny jest sportowcom uprawiającym sporty wytrzymałościowe. 

• Sód. Od tego pierwiastka zależy prawidłowe funkcjonowanie układu mięśniowego i nerwowego. 

• Potas. Zachowuje równowagę elektrolitową w organizmie. Pierwiastek ten wpływa na prawidłowe przekazywanie impulsów do mięśni oraz wspiera ich regenerację. Przy braku potasu w organizmie występują bolesne skurcze. 

• Cynk. Ze względu na fakt, że cynk jest wydalany wraz z potem, jest szczególnie ważne, aby sportowcy go uzupełniali po intensywnym treningu. Cynk wspiera wzrost i regenerację mięśni.

• Kinaza kreatynowa (CK). Jest to enzym, który jest produkowany przez tkanki mięśniowe. Niepokoić powinno, gdy badanie wskazuje bardzo wysoki jego poziom – mowa tu o przekroczeniu normy kilkukrotnie – taki poziom świadczy o przetrenowaniu organizmu. Gdy odczytamy nieco wyższy poziom enzymu, świadczy to o zwiększonym wysiłku mięśniowym i często zdarza się po intensywnym treningu.  

W przypadku zdrowia sportowców zawodowych są specjalne wytyczne dotyczące każdej z dyscyplin i w zależności od rodzaju wykonywanych treningów stosuje się różny zestaw badań. Jednak badania profilaktyczne powinni również wykonywać sportowcy – amatorzy. Podstawą będą badania okresowe wykonywane  przynajmniej raz do roku. Będą one w stanie wykryć schorzenia ukryte zanim sportowiec narazi organizm na utratę zdrowia, a być może i życia. 

 

 

Dodaj komentarz

0 KOMENTARZ